1905: annus mirabilisa

 Testuak: Antonio Moreno González doktorea

Max Born (1882 - 1970) mekanika kuantikoaren kudeatzaile azpimarragarrienetariko batek Albert Einsteinen artikulu ospetsuak argitaratu zituen Annlen der Physik aren 17. liburukiaren inguruan honakoa idatzi zuen: "Literatura zientifikoaren liburuki azpimarragarrienetariko bat da". Plancken teoriekin batera XIX. mende amaierako fisika oztopoetatik ateratzen lagundu zuten artikulu horiek honakoak dira:

• "Sobre un punto de vista heurístico acerca de la producción y transformación de la luz", fotoiaren edo argi-kuantuaren teoria sartzen duena.
• "Sobre el movimiento de pequeñas partículas suspendidas en líquidos en reposo exigido por la teoría cinético-molecular del calor", materiaren teoria atomikoa behin betiko finkatzeko argudio nahikoak ematen dituen mugimendu browndarrari buruzkoa.
• "Sobre la electrodinámica de los cuerpos en movimiento", erlatibotasunaren teoria bereziaren oinarriak ezartzen ditu bertan.

Artikulu horiei urte horretako 18. liburukien argitaratuko beste bat gehitu behar zaie:

• ¿Depende la inercia de un cuerpo de su contenido de energía?", beranduago E = mc 2 bezala idatziko den formulara iristen da bertan.

Eta azkenik, 1906an, beste bi artikulu argitaratu ziren, aurrekoak osatzen zituztenak eta Einsteinek Annalen era 1905ean bidali zituenak:

• "Una nueva determinación de las dimensiones moleculares"
• "Sobre la teoría del movimiento browniano"

Fisikaren garapenean 26 urteko gazte haren artikuluek izan duten garrantziak justifikatzen du 1905. urtea bere "annus mirabilis" gisa hartzea, Einstein "bulegari kaskar beneragarria" zen urtea, Bernako Patenteen Bulegoko 3. mailako teknikari aditu gisa zuen postuari erreferentzia egiterakoan bere buruaz esaten zuen moduan, urteko 3500 frankoko soldatarekin, ondo baino gehiegikeriak gabe bizitzea ahalbidetzen ziotenak. Enplegu hori lortu bitarte, Einstein bikoteak -Zuricheko Eskola Politekniko Federalean bere eskolakidea izan zen Mileva Maricekin (1975 - 1948) ezkondua zegoen- biek ematen zituzten eskola partikularrekin egiten zuen aurrera.