Suitzako urteak

 Testuak: Antonio Moreno González doktorea

Italiako egonaldi bukolikoa amaitu ondoren, bere gurasoekin batera, Zuricheko Eskola Politekniko Federal (ETH) ospetsuan sartzea erabaki zuen industria familiarrarekin jarraitzea ahalbidetu zioten ikasketa batzuk amaitzeko. Lehenengo saiakeran porrot egin zuen eta Aarauko eskola kantonalean matrikulatu zen Politeknikoko sarrera prestatzeko. Denbora horretan eskolako irakasle zen Jost Wintelerren etxean bizi izan zen. Ikuspegi akademikotik ostatu hori emankorra izan zen ETHn onartua izateko beharrezko prestakuntza lortu zuelako, eta esparru afektiboan ere emankorra izan zen: Mariarekin maitemindu zen, Wintelertarretako zaharrenarekin, bere maitasun-ibilbide luze, desberdin eta aztoratuko lehen esperientzia; bere arreba Maja Paul Wintelerrekin ezkondu zen; eta Michele Besso, 1896an ezagutu zirenetik biak hil ziren 1955. urtea bitarte lagun mina izan zuen Anna Wintelerrekin ezkondu zen.

Urte horretan bertan, 1896an, nazionalitate alemaniarraren ukatzea onartzea lortu zuen, "aberrigabe" bihurtuz, 1901ean nazionalitate suitzarra eta oin zapalak eta barizeak izateagatik soldadutzatik salbuestea lortu zituen arte. Bere bizitzan urte garrantzitsua izan zen, azkenik eskola Politeknikoan onartu zutelako, eta hori bere oroitzapenean "munduko txoko eder" gisa gorde zuen. Gelakideen artean Marcel Gossmann -betirako laguna- eta laster bere lehen emaztea izango zen Mileva Maric zituen. Conrad Habicht eta Maurice Solovinerekin laguntasun handia izan zuen eta horiekin osatu zuen "Olympia Akademia" deitu zutena. Ia egunero biltzen ziren, berriketan egin, erre eta beren egile gustukoenak irakurtzen zituzten, adibidez: Spinoza, Hume, Mach, Poincaré, Sofokles, Racine eta Cervantes. Einsteinek solasaldi haren oroitzapen ona izan zuen; horrela hasten du bere heriotza baino urte gutxi batzuk lehenago (1953/4/3) Solovineri idatzitako gutun bat: "Olympia akademia hilezkorrari"

Einsteinen helburuak ez zetozen bere familiarenekin bat; berak fisika eta matematikako irakasle izateko asmoa zuen. 1900ean nota onekin graduatu ondoren, Politeknikoan laguntzaile postu bat eskatu zuen baina ez zuten onartu. Urte hartan bertan hasi zituen ondoren bere arrakasten aldizkari izango zen Annles der Physik eko argitalpenak "Conclusiones sobre el fenómeno de la capilaridad" artikuluarekin.

Beste unibertsitate batzuetan laguntzaile-postuak lortzen saiatu zen arrakastarik gabe, baina Suitzako herri desberdinetan Bigarren Hezkuntzako Institutuetan bitarteko postuak lortu zituen 1902ko ekainaren 23an Bernako Patenteen Bulegoan sartu zen arte. Bertan egon zen zazpi urte emankorretan zehar eta horietan fisika berri baten oinarriak ezarri zituen. Urte horretan bertan hil zen bere aita eta hurrengoan Milevarekin ezkondu zen; jada bazuen alaba bat, Lieserl, nahiz eta ia ez zuen haren berririk, bere bizitzako lehen urteetan izandako gaixotasun batetik onik atera zen ere zalantzan jartzen zen. Bernan jaio zen bere Hans Albert semea (1904 - 1973) eta Eduard -"Tete"- Zurichen (1910 - 1965), non Einstein fisika teorikoko irakasle elkartu gisa jardun zen Unibertsitatean.