Gizarteko albisteak

 Testuak: Antonio Moreno González doktorea

Einstein Espainian egon zen hogei egunak prentsak unez une jarraitu zituen. El Correo Catalán, La Veu de Catalanuya, La Vanguardia, Diario de Barcelona, Las Noticias, La Publicitat, Las Provincias, Bartzelonan; ABC, El Debate, El Sol, El Heraldo de Madrid, El Liberal, El Imparcial, El Noticiero Universal, Madrilen; El Heraldo de Aragón, Zaragozan. Einsteinek bisita Espainiako beste hiri batzuetara zabal zezakeenaren aukeraren aurrean ondokoek ere eman zuten bisitaren berri: El Noticiero Bilbaíno eta La Voz Valenciana egunkariek bisitari ospetsu horren berri eman zuten probintziako beste egunkari askoz gain.

Espainiako prentsaren erreakzioaren berri eman zuen Alemaniako Madrilgo enbaxadoreak Alemaniako Atzerri Arazoetako Ministeriori egindako txostenean:

"Prentsak egunero zutabe osoak eskaini zizkion bere ekintza eta mugimenduei, egunkari garrantzitsuenetako zientzia-kolaboratzaileek artikulu luzeak idazten dituzten erlatibotasunaren teoriari buruz, Einsteinen hitzaldiei buruzko erreportajeetan kazetariak 'Einsteinek argi berria eskaini dien' fisikaren arazo nagusiak modu ulergarrian publiko ezikasiari hurbiltzen saiatzen dira; prentsako argazkilariek bere irudia eta bere omenez antolatutako ekitaldietako parte-hartzaileena mila posturetan ateratzen dituzte. Karikatura-egileek bere buru nabarmenaren irudia entseatzen dute eta egunkari ospetsuetan ere Einstein eta erlatibotasun hitza nagusi dira".

Gertakari hark eragindako albiste gehienek Einsteini eta Espainian eskaini zitzaion harrera adeitsua adierazten dute, horren adibide izan daiteke Royo-Villanoba, Zaragozako Unibertsitateko errektoreak Einsteini bere hitzaldirako erabilitako arbela ez garbitzeko eskatu ziola erlikia gisa gordetzeko "Einstein Unibertsitatean egon izanaren arrasto iraunkor" bezala.

Berri gehienak Einsteinen bizitza, ohitura eta zaletasunen eta egon zen leku desberdinetan egin zuenaren ingurukok izan ziren; hitzaldien edukiari buruzko zerbait, arreta handiz esanda, "prentsako mutilentzako" ez zelako oso erraza Einsteinek proposatzen zuen mundu fisikoan sartzea. Egoera proposamen ausartak egiteko aprobetxatu zuen zientzialariren bat ere egon zen, hori izan zen Odón de Bueneko historia naturaleko katedradunaren kasua , La Voz en Salvatella ministroaren hitz goraipatzaile eta itxaropentsuak hartuz proposatu baitzuen Einstein urtebete Espainiako ikerlarien buru geratzea erlatibotasun orokorraren inguruan ikertzeko 1923ko irailaren 10ean gertatuko zen eta Mexikoko gune zabalean ikusiko zen eguzki-eklipsea abiapuntu hartuta. Katedradun horrek, egoera aprobetxatuz, ez zituen ekintza horren zailtasunak ezkutatu:

"Arazo bat dago Espainian beti konpontzea zaila dena, beti asaldagarria dena: langileena. Zientziako gizonen artean ez dago hemen harmoniarik onena, eta zientzia-erakunde ofizialaren inguruan sortutako interesak eragozpenak izan ohi dira eta, okerrago dena, kanpoan ospea galtzeko arrisku dira. Beharrezkoa da horiekin behin betikoz azkar amaitzea. Gobernuak gai delikatu horretan asko egin dezake. Baina Espainiatik kanpo lan egiteaz ari garenez, munduko ospetsuenen artean, hoberen prestaturikoek, gaituenek eta adoretsuenek bakarrik joan behar dute".